Jakość wody
Wody podziemne ze względu na ich znaczenie jako podstawowego źródła wody do picia oraz zagrożenia spowodowane działalnością człowieka, zostały od 1991 roku objęte państwowym monitoringiem środowiska. Ocenę jakości wód podziemnych przeprowadzono dokonując porównania otrzymanych wyników z wartościami dopuszczalnymi określonymi w odpowiednich przepisach prawa ochrony środowiska. Wody podziemne podzielone zostały na 5 klas czystości:
I klasa - wody bardzo dobrej jakości,
II klasa - wody dobrej jakości,
III klasa - wody zadowalającej jakości,
IV klasa - wody niezadowalającej jakości,
V klasa - wody złej jakości.
Badania jakości wód podziemnych prowadzone na terenie województwa wielkopolskiego w ramach sieci regionalnej i krajowej klasyfikowały je najczęściej do II klasy wymagającej prostego uzdatniania, polegającego na redukcji związków żelaza i manganu. Badania jakie zostały przeprowadzone przez WIOŚ w 2008 roku pozwoliły zaklasyfikować wody podziemne na terenie Gostynia do III klasy czystości. Wody te cechują się wysoką zawartością żelaza, manganu, siarczanów oraz wysoką twardością ogólną. Na interesującym nas obszarze występują dwie struktury hydrogeologiczne. Jedną z nich tworzy pas obniżenia pradolinnego pomiędzy Kanią w Gostyniu a Obrą w Stankowie, w której założone jest ujęcie komunalne Gostynia oraz ujęcia wiejskie Gola i Kosowo. Drugą natomiast - struktura podglinowa występująca na części obszaru przylegającego do tego pasa od strony południowej, w której, między innymi, założone są ujęcia Brzezie Huby oraz Czajkowo-Witoldowo. Obie są strukturami występującymi w utworach czwartorzędowych, a w układzie hydrodynamicznym są one połączone.
Jak już wcześniej wspomniano, ujęcie komunalne Gostynia założone jest w części wąskiego równoleżnikowego pasa pradolinnego obniżenia wykorzystywanego kiedyś przez rzekę Obrę lub jej dopływy. W pasie tym w utworach czwartorzędowych złożone są wodonośne serie osadów piaszczysto-żwirowych, poprzedzielane glinami zwałowymi i osadami mułkowo-ilastymi tworzące czwartorzędowe piętro wodonośne. Z analizy budowy geologicznej wynika, że w piętrze tym występują dwa główne poziomy wodonośne: poziom międzyglinowy środkowy i poziom międzyglinowy dolny. Poziomy te są odizolowane od siebie glinami zwałowymi o miąższości 1-6 m lecz lokalnie są one połączone w oknach hydrogeologicznych. Ponadto w pasie rowu tektonicznego w osadach trzeciorzędowych, górnomioceńskich (otwory: Gola, Czajkowo, Witoldowo, Sikorzyn) stwierdzono występowanie warstwy wodonośnej, która najprawdopodobniej tworzy, międzyiłowy poziom wodonośny.
Ujęcie komunalne Gostynia obecnie bazuje na studniach wierconych ujmujących wody podziemne z utworów czwartorzędowych, plejstoceńskich, a otwory eksploatacyjne rozciągnięte są w barierze o długości 2,45 km począwszy od Gostynia Starego w kierunku zachodnim do Goli. Pod względem ilościowym ujęcie komunalne, jeśli wszystkie studnie są sprawne technicznie, pokrywa maksymalne dobowe i godzinowe zapotrzebowanie miasta Gostynia na wodę. Problemem jest jednak zwiększająca się twardość ogólna wody. Choć nie wpływa ona negatywnie na zdrowie konsumentów, to jest niepożądana w przypadku wykorzystywania wody do celów technologicznych, przemysłowych. Twardości nie można usunąć w sposób standardowy, tj. poprzez filtrację uprzednio napowietrzonej wody na złożu piaskowym. Przyczyną wysokiej twardości wody na ujęciu komunalnym w Gostyniu jest nie tylko migracja obszarowych zanieczyszczeń do eksploatowanych poziomów wodonośnych lecz również, a może i głównie są przemiany biochemiczne. W wyniku zbyt dużego depresjonowania obszaru zasilania w osuszanym nakładzie warstw wodonośnych powstają warunki redukcyjne, sprzyjające procesowi denitryfikacji. Produktem tej przemiany są związki, które w środowisku wodnym powodują wzrost stężenia jonów odpowiedzialnych za wysoką twardość wody. Obserwowany wzrost twardości węglanowej spowodowany jest nadmiernym uwalnianiem się dwutlenku węgla powodującym dodatkowe reakcje chemiczne z węglanami wapnia i magnezu występującymi powszechnie w utworach czwartorzędowych, które w okresach opadowych są dodatkowo uwalniane z tych osadów, a infiltrując z wodami opadowymi "wzbogacają" wody podziemne.
Konsumenci czasami zgłaszają obawy związane z przydatnością twardej wody jako wody do picia. Twardość ta jest wynikiem naturalnego rozpuszczania się w wodzie związków wapnia i magnezu (podawana jest najczęściej w mg CaCO3/l). Wapń i magnez, które są niezbędne w diecie człowieka, są znacznie lepiej przyswajalne z wody niż z pożywienia. Miękka woda może być większym zagrożeniem dla organizmu, niż woda twarda. Już w latach 70-tych stwierdzono, że u osób pijących miękką wodę, śmiertelność z powodu chorób serca była o 20% wyższa niż na terenach gdzie podawano wodę twardą. To właśnie za tą demonizowaną twardością stoją wapń, magnez, cynk i inne minerały, zwykle przez nas tak pożądane, że zaopatrujemy się w nie w aptekach.
Jakość wody wodociągowej w Gostyniu jest monitorowana przez Laboratorium ZWiK. Wyniki badań wody dostarczanej mieszkańcom potwierdzają, iż spełnione są wymagania Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gostyniu zatwierdził Laboratorium ZWiK w Gostyniu Sp. z o.o. do prowadzenia badań jakości wody pitnej w zakresie: mętność, barwa, pH, przewodność, jon amonowy, azotany, azotyny, mangan, żelazo. Oznacza to, iż Laboratorium może wykonywać badania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, a wyniki badań pochodzące z Laboratorium, w myśl obowiązującego prawa, są uznawane przez władze sanitarne i administracyjne.
Literatura:
Materiały udostępnione dzięki uprzejmości WIOŚ w Poznaniu, Delegatura w Lesznie.
Balcerkiewicz Z.: "Koncepcja hydrogeologiczna dotycząca możliwości poprawy zaopatrzenia w wodę miasta Gostynia z ujęć wód podziemnych o korzystnej jakości".
Wody podziemne ze względu na ich znaczenie jako podstawowego źródła wody do picia oraz zagrożenia spowodowane działalnością człowieka, zostały od 1991 roku objęte państwowym monitoringiem środowiska. Ocenę jakości wód podziemnych przeprowadzono dokonując porównania otrzymanych wyników z wartościami dopuszczalnymi określonymi w odpowiednich przepisach prawa ochrony środowiska. Wody podziemne podzielone zostały na 5 klas czystości:
I klasa - wody bardzo dobrej jakości,
II klasa - wody dobrej jakości,
III klasa - wody zadowalającej jakości,
IV klasa - wody niezadowalającej jakości,
V klasa - wody złej jakości.
Badania jakości wód podziemnych prowadzone na terenie województwa wielkopolskiego w ramach sieci regionalnej i krajowej klasyfikowały je najczęściej do II klasy wymagającej prostego uzdatniania, polegającego na redukcji związków żelaza i manganu. Badania jakie zostały przeprowadzone przez WIOŚ w 2008 roku pozwoliły zaklasyfikować wody podziemne na terenie Gostynia do III klasy czystości. Wody te cechują się wysoką zawartością żelaza, manganu, siarczanów oraz wysoką twardością ogólną. Na interesującym nas obszarze występują dwie struktury hydrogeologiczne. Jedną z nich tworzy pas obniżenia pradolinnego pomiędzy Kanią w Gostyniu a Obrą w Stankowie, w której założone jest ujęcie komunalne Gostynia oraz ujęcia wiejskie Gola i Kosowo. Drugą natomiast - struktura podglinowa występująca na części obszaru przylegającego do tego pasa od strony południowej, w której, między innymi, założone są ujęcia Brzezie Huby oraz Czajkowo-Witoldowo. Obie są strukturami występującymi w utworach czwartorzędowych, a w układzie hydrodynamicznym są one połączone.
Jak już wcześniej wspomniano, ujęcie komunalne Gostynia założone jest w części wąskiego równoleżnikowego pasa pradolinnego obniżenia wykorzystywanego kiedyś przez rzekę Obrę lub jej dopływy. W pasie tym w utworach czwartorzędowych złożone są wodonośne serie osadów piaszczysto-żwirowych, poprzedzielane glinami zwałowymi i osadami mułkowo-ilastymi tworzące czwartorzędowe piętro wodonośne. Z analizy budowy geologicznej wynika, że w piętrze tym występują dwa główne poziomy wodonośne: poziom międzyglinowy środkowy i poziom międzyglinowy dolny. Poziomy te są odizolowane od siebie glinami zwałowymi o miąższości 1-6 m lecz lokalnie są one połączone w oknach hydrogeologicznych. Ponadto w pasie rowu tektonicznego w osadach trzeciorzędowych, górnomioceńskich (otwory: Gola, Czajkowo, Witoldowo, Sikorzyn) stwierdzono występowanie warstwy wodonośnej, która najprawdopodobniej tworzy, międzyiłowy poziom wodonośny.
Ujęcie komunalne Gostynia obecnie bazuje na studniach wierconych ujmujących wody podziemne z utworów czwartorzędowych, plejstoceńskich, a otwory eksploatacyjne rozciągnięte są w barierze o długości 2,45 km począwszy od Gostynia Starego w kierunku zachodnim do Goli. Pod względem ilościowym ujęcie komunalne, jeśli wszystkie studnie są sprawne technicznie, pokrywa maksymalne dobowe i godzinowe zapotrzebowanie miasta Gostynia na wodę. Problemem jest jednak zwiększająca się twardość ogólna wody. Choć nie wpływa ona negatywnie na zdrowie konsumentów, to jest niepożądana w przypadku wykorzystywania wody do celów technologicznych, przemysłowych. Twardości nie można usunąć w sposób standardowy, tj. poprzez filtrację uprzednio napowietrzonej wody na złożu piaskowym. Przyczyną wysokiej twardości wody na ujęciu komunalnym w Gostyniu jest nie tylko migracja obszarowych zanieczyszczeń do eksploatowanych poziomów wodonośnych lecz również, a może i głównie są przemiany biochemiczne. W wyniku zbyt dużego depresjonowania obszaru zasilania w osuszanym nakładzie warstw wodonośnych powstają warunki redukcyjne, sprzyjające procesowi denitryfikacji. Produktem tej przemiany są związki, które w środowisku wodnym powodują wzrost stężenia jonów odpowiedzialnych za wysoką twardość wody. Obserwowany wzrost twardości węglanowej spowodowany jest nadmiernym uwalnianiem się dwutlenku węgla powodującym dodatkowe reakcje chemiczne z węglanami wapnia i magnezu występującymi powszechnie w utworach czwartorzędowych, które w okresach opadowych są dodatkowo uwalniane z tych osadów, a infiltrując z wodami opadowymi "wzbogacają" wody podziemne.
Konsumenci czasami zgłaszają obawy związane z przydatnością twardej wody jako wody do picia. Twardość ta jest wynikiem naturalnego rozpuszczania się w wodzie związków wapnia i magnezu (podawana jest najczęściej w mg CaCO3/l). Wapń i magnez, które są niezbędne w diecie człowieka, są znacznie lepiej przyswajalne z wody niż z pożywienia. Miękka woda może być większym zagrożeniem dla organizmu, niż woda twarda. Już w latach 70-tych stwierdzono, że u osób pijących miękką wodę, śmiertelność z powodu chorób serca była o 20% wyższa niż na terenach gdzie podawano wodę twardą. To właśnie za tą demonizowaną twardością stoją wapń, magnez, cynk i inne minerały, zwykle przez nas tak pożądane, że zaopatrujemy się w nie w aptekach.
Jakość wody wodociągowej w Gostyniu jest monitorowana przez Laboratorium ZWiK. Wyniki badań wody dostarczanej mieszkańcom potwierdzają, iż spełnione są wymagania Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gostyniu zatwierdził Laboratorium ZWiK w Gostyniu Sp. z o.o. do prowadzenia badań jakości wody pitnej w zakresie: mętność, barwa, pH, przewodność, jon amonowy, azotany, azotyny, mangan, żelazo. Oznacza to, iż Laboratorium może wykonywać badania wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, a wyniki badań pochodzące z Laboratorium, w myśl obowiązującego prawa, są uznawane przez władze sanitarne i administracyjne.
Literatura:
Materiały udostępnione dzięki uprzejmości WIOŚ w Poznaniu, Delegatura w Lesznie.
Balcerkiewicz Z.: "Koncepcja hydrogeologiczna dotycząca możliwości poprawy zaopatrzenia w wodę miasta Gostynia z ujęć wód podziemnych o korzystnej jakości".
